Asja is woonachtig in – volgens haar – de mooiste rotstad die er is (Rotterdam). Ze is Multidisciplinair Artist. Ze heeft zichzelf heel lang alleen fotograaf genoemd, maar doet zoveel meer dan alleen fotograferen. Asja is bezig met een serie genaamd The War We Carry waarin verschillende disciplines samenkomen. De basis is schilderkunst, maar in de serie zie je ook fotografie en videografie terug.
Hoi Asja, wil je iets vertellen over jouw connectie met de Oekraïense cultuur?
De Oekraïense cultuur zit in me, gezien mijn roots daar liggen. Ik kreeg (zelfs onbewust) veel vanuit mijn opvoeding mee, maar pas later toen ik me ging verdiepen in hekserij merkte ik hoeveel rituelen in Oekraïne – die ik kende vanuit het geloof – heidens zijn. Zoals Malanka en Ivana Kupala: 2 prachtige vieringen en van origine heidens. Door hekserij werd mijn connectie met de cultuur nog sterker.
De Oekraïense cultuur kan soms als koud of stoïcijns worden ervaren. Stoïcijns, dat klopt wel. Het kan altijd erger namelijk, die houding zorgt ervoor dat mensen zo goed mogelijk proberen door te gaan met hun leven – zelfs in tijden van oorlog – en niet bij de pakken neer gaan zitten.
Echte vechters. Als ik er even niet lekker in zit word ik er door mijn moeder aan herinnerd dat ik nog steeds een échte Oekraïense ben. En dan recht ik mijn rug weer.
Koud zijn ze niet. Het is gewoon de gezichtsuitdrukking. Oekraïners zijn echt de zachtste, meest lieve en warme mensen die ik ken.
En vergeet het eten niet. Ik verover altijd de harten van vrienden en familie met mijn zelfgemaakte Oekraïense maaltijden.
Hoe ervaar jij de oorlog die al lange tijd gaande is?
De oorlog is zo intens verdrietig, vooral omdat het een moderne herhaling is van wat Stalin in Oekraïne heeft aangericht. “Gelukkig” is Holodomor inmiddels in veel landen erkend als genocide, maar daar was deze recente full scale invasion helaas wel voor nodig.
Deze oorlog brengt veel intergenerationeel trauma naar boven. Wonden en pijn die ik altijd met me mee heb gedragen zijn nu sterker aanwezig dan ooit tevoren. Zo zei mijn moeder toen we op TV de tanks verder Oekraïne in zagen rijden (want vergeet niet dat de recente oorlog in 2014 al begon): ‘ik voelde letterlijk mijn keel weer op slot schieten. Het “de muren hebben oren” gevoel.’ Dit is in mijn opvoeding nog heel erg doorgesijpeld.
Wat ik ook ervaar is een gevoel van machteloosheid. Je kunt voor je gevoel zo weinig doen en te weinig betekenen. Het pijnlijke is dat soms niemand hier in Nederland er meer om lijkt te geven. Alsof het niet meer bestaat.
Wat ik wel echt voel is strijdkracht en daarmee probeer ik op zoveel mogelijk manieren te helpen. Van een luisterend oor bieden aan geliefden eveneens als onbekenden wanneer je ze tegenkomt, tot pakketen opsturen, vrijwilligerswerk doen en zelfs naar manifestaties gaan, nieuwsberichten delen op Instagram en nu dus een kunstproject.
Je bent een kunstproject gestart, wil je daar iets over vertellen?
Ja dat klopt. Ik benoemde het eerder al even. The War We Carry is een serie die gaat over de impact van de voortdurende genocide die Rusland in Oekraïne pleegt. Van Stalin toen tot Poetin nu en het trauma wat daarbij komt kijken.
Ik heb vanaf jongs af aan mensen moeten uitleggen waar Oekraïne ligt en dat het geen Rusland is. Het werd mij door deze oorlog opnieuw duidelijk dat veel mensen maar weinig over Oekraïne weten.
Waarom is dit project zo belangrijk (voor jou)?
Dit project is heel belangrijk omdat men nog steeds niet beseft hoe oud deze oorlog eigenlijk is én dat Oekraïne wel degelijk een eigen land is met een prachtige cultuur, een eigen taal, getalenteerde kunstenaars, schrijvers en muzikanten. Rusland heeft heel veel toegeëigend en tegelijkertijd veel mensen vermoord. De eigen taal mocht niet meer worden gesproken, in kunst mocht niks Oekraïens voorkomen, laat staan dat je tradities en feesten mocht vieren. Nu worden in bezette gebieden weer boeken en kunst verbrand, of als het veel geld waard is geveild om de oorlog van te spekken.
Dit jaar werd kerst voor het eerst na een hele eeuw weer op de originele datum (24 december) gevierd. Hoe bizar is dat?
Dit alles brengt dus heel veel intergenerationeel trauma met zich mee. Een zwaarte die ik intens voel. Druk op mijn keel en niets kunnen uitspreken was voor mij altijd een groot probleem en ik moet er nog steeds voor vechten om mijn stem te blijven gebruiken. Ook het gevoel van niet jezelf kunnen en durven zijn triggert mij enorm.
Het herhaalt zich, niet alleen de mensen die nu leven zullen dit trauma tot de dood bij zich dragen, maar ook de generaties die volgen. Het is hartverscheurend! Ik wilde dit omzetten naar iets krachtigs, om daarmee dit verhaal te vertellen. Een oud en tragisch maar toch zo recent verhaal.
Hoe hoop je mensen bewust te maken van de situatie en wat is daar denk je voor nodig?
Ik hoop mensen bewust te maken van de ernst van de situatie, want dat lijkt vaak nog steeds niet door te dringen, eveneens als dat Oekraïne ook vecht voor onze vrijheid (in Nederland), want het is tegelijkertijd een oorlog tegen het westen. Dat is het altijd al geweest.
Hopelijk raak ik mensen met de beelden die ik maak. Het zou mooi zijn als het verhaal via kunst wel bij ze binnenkomt. Maar wat er echt voor nodig is… ik weet het niet, ik probeer gewoonweg te doen wat ik kan.
Het zou geweldig zijn als ik rond de zomer ergens kan exposeren met deze serie.
Waar kunnen mensen jou vinden en eventueel een kunstwerk aanschaffen?
Mensen kunnen mij vinden op Instagram: @asjashkolna
Ik heb een aantal fotoprints uit The War We Carry serie genaamd Трагічна українська історія te koop. De opbrengst gaat naar een goed doel in Oekraïne. Zij bouwen huizen voor mensen die deze zijn verloren. Je kan de fotoprints aanschaffen door mij een DM te sturen.
Mocht er ander werk zijn waarin men geïnteresseerd is, dan geld eigenlijk hetzelfde. Stuur een berichtje of een mailtje.
XOXO – Kim Longwood
deFINERTHINGSclub 